ქართულის ტესტი 1 ვარიანტი 2023 წელი

ყმა ქალსა ეტყვის: „პატრონი, ნეტარ, სად არის და ვითა?“
ქალი ატირდა ცრემლითა ზღვათაცა შესართავითა,
იტყვის: „რა წახვე, გაიჭრა, ქვაბს ყოფა მისჭირდა ვითა;
აწ მისი არა არ ვიცი არ ნახვით, არ ამბავითა“.

ყმა დაჭმუნდა, ვითამც რამე ჰკრეს ლახვარი გულსა შუა;
ქალსა ეტყვის: „აჰა, დაო, ეგეთიმცა კაცი ნუა!
იგი ფიცი ვით გატეხა! არ ვეცრუე, ვით მეცრუა!
ვერ იქმოდა, რად მიქადა? თუ მიქადა, რად მიტყუა?!

მე უმისოდ სოფელს ყოფა რათგან ჩირად არ მიღირდა,
რად დავვიწყდი? რად მივსცილდი? რათ ვერ გასძლო? რა მისჭირდა?
მან გატეხა ზენარისა რად შეჰმართა, ვით გაპირდა?
მაგრა ავი ბედისაგან ჩემი რამცა გამიკვირდა!“

კვლა ქალი ეტყვის: „მართალ ხარ მაგისსა დამძიმებასა!
მაგრა რა გავბრჭო მართალი, ნუ მეჭვ რასაცა თნებასა:
არ გული უნდა ფიცის და პირისა გასრულებასა?
იგი უგულო მოელის მართ დღეთა შემოკლებასა.

გული, ცნობა და გონება ერთმანერთზედა ჰკიდიან:
რა გული წავა, იგიცა წავლენ და მისკენ მიდიან;
უგულო კაცი ვერ კაცობს, კაცთაგან განაკიდიან.
შენ არ გინახვან, არ იცი, მას რომე ცეცხლნი სწვიდიან!..

ჯერთ მისი მსგავსი სასჯელი არცა ვის ამბად ჰსმენია.
არა თუ კაცთა, სასჯელი ქვათაცა შესაძრწენია!
დიჯლადცა კმარის, მას რომე თვალთაგან ცრემლი სდენია;
თვით რაცა ჰბრძანოთ, მართალ ხართ: სხვა სხვისა ომსა ბრძენია!

მას წამავალსა ვჰკითხევდი, დამწვარსა, ცეცხლ-მოდებულსა:
„მოვიდეს, რა ქმნას ავთანდილ? მისსა დამვედრე დებულსა“.
მიბრძანა: „მო-ღა-მნახვიდეს მე, მისთვის გაცუდებულსა,
ამათ არ დავჰყრი არეთა, არ გავსტეხ მას ქადებულსა...“

ესე არაკი მართალი ჩინს ქვასა ზედა სწერია:
„ვინ მოყვარესა არ ეძებს, იგი თავისა მტერია“.
აწ ზაფრანია, ვის წინას ვერ ვარდი ჰგვანდის, ვერ ია;
თუღა მოჰნახავ, მონახე, ქმენ, რაცა შენ ფერია“.

ყმამან უთხრა: „უმართლე ხარ, არ მამართლო მდურვად მისად!
მაგრა გაბრჭე, რა მიქმნია სამსახური ტყვესა ტყვისად:
გამოჭრილვარ სახლით ჩემით, ვით ირემი ძებნად წყლისად,
მას ვეძებ და მას ვიგონებ, ვიარები, ველთა ვვლი სად.

ბროლ-სადაფნი მარგალიტსა ლალის-ფერსა სცვენ და ჰბურვენ,
მას მოვჰშორდი, ვერ ვეახელ, ვერ ვისურვენ, ვერ ვასურვენ,
გამოპარვით წამოსვლითა ღმრთისა სწორნი მოვიმდურვენ,
ნაცვლად მათთა წყალობათა გულნი მათნი შევაურვენ...

დაო, მეტსა საუბარსა აღარ მომცემს ჟამი და დრო;
არ ვინანი გარდასრულსა, ბრძენთა სიტყვა დავაღადრო!
წავალ, ვძებნი, ანუ ვპოვებ, ან სიკვდილი მოვიადრო,
თვარა ბედი აზომ თურე მიკვეთს, ღმერთსა რაღა ვჰკადრო!“

1. პირველი სტროფის მიხედვით, რა აუწყა ასმათმა ავთანდილს ტარიელის შესახებ?

2. რა მხატვრული საშუალებაა: „ქალი ატირდა ცრემლითა ზღვათაცა შესართავითა“ ?

3. რომელ სტრიქონში ჩანს ავთანდილის საყვედური ტარიელის მიმართ?

4. რას ნიშნავს „ჩირად არ მიღირდა“ ?

5. რას ნიშნავს ასმათის სიტყვები: „კაცთაგან განაკიდიან“ ?

6. რა მხატვრული საშუალებაა: „არა თუ კაცთა, სასჯელი ქვათაცა შესაძრწენია!“ ?

7. რის თქმა სურს ტარიელს სიტყვებით: „ამათ არ დავჰყრი არეთა, არ გავსტეხ მას ქადებულსა“ ?

8. რას ნიშნავს ავთანდილის სიტყვები: „არ მამართლო მდურვად მისად“ ?

9. გაიხსენეთ, ვის გულისხმობს ავთანდილი: „მას მოვჰშორდი, ვერ ვეახელ, ვერ ვისურვენ, ვერ ვასურვენ“ ?

10. რომელ სტრიქონში ჩანს ავთანდილის საბოლოო გადაწყვეტილება?

როსტომ ერისთავი მის დროში გამოჩენილი და სახელოვანი კაცი იყო. „ორმოში დამალულ კაცს კატაც ვერ დასჩხავლებს, მაგრამ ხეზე გასულს კი ძაღლებიც უყეფენ“ და, რასაკვირველია, ცხოვრების მაღალ საფეხურზე მდგარ ერისთავსაც ბევრი შეჰყეფდა, ბევრი მტერი ჰყავდა, მაგრამ ვერავინ კი რას აკლებდა, სანამ მისი ერთგული და მისთვის თავდადებული ჯაფარ ჯაფარიძე თან ახლდა. მოინდომეს მტრებმა მათი დაშორება, მაგრამ მტრობით რომ ვერა მოახერხეს რა, მოყვრობით შეეპარნენ ერისთავს, ცდილობდნენ შეესმინათ ჯაფარაზე. ეუბნებოდნენ: ეს კაცი ამისთანა-იმისთანააო, ნუ ენდობიო! რათ გინდა? შენს სახელშიაც კი წილი უძევს: სადაც შენს ქება-დიდებას ამბობენ, იქ ერთად ჯაფარასაც ახსენებენ ხოლმე და „რაღაა იგი სინათლე, რასაცა ახლავს ბნელიაო“ და სხვანი. ამგვარი რამეები ბევრჯერ გააგონეს თავმომწონე და გამედიდურებულ ერისთავს. დიდხანს იმაგრებდა თავს, მაგრამ „გასტეხს ქვასაცა მაგარსა გრდემლი ტყვიისა ლბილისაო“, – შეურყიეს გული ჯაფარაზე ერისთავს, გააწირვინეს ერთგული შინაყმა. აუკრიფა მიზეზი ბატონმა ყმას და უდანაშაულო ჯაფარას თვალები დასთხარა თავმოყვარეობით თვითონაც თვალდამდგარმა როსტომ ერისთავმა და, რასაკვირველია, იმავე დროს თავისი მარჯვენაც გაიგდებინა. მტრებმა დრო იშოვეს, შეეძალენ, ერთგული ჯაფარა ხელს მათ ვერ უშლიდა, მიიმხრეს სარდალი პაპუნა წერეთელიც და დაუწყეს ერისთავს მეფესთან ბეზღება. თუმცა გულის გასაღები ჯოჯოხეთში იჭედება, მაგრამ ყველაზე ვერ სჭრის. მეფე სოლომონ პირველი წინდახედული, აუჩქარებელი კაცი იყო და ყურადღებას არ აქცევდა ქვეყნის მითქმა-მოთქმას, სანამდი ბრალი არ შეემჩნა ერისთავს მეფის ორგულობისა. მაშინვე ჩამოაყვანინა გეგუთში, დაათხრევინა თვალები და გადასცა მისს მოსისხარ მტერს, პაპუნა წერეთელს: – რაც გინდოდეს, ის უყავიო! წერეთელმა წააყვანინა საჩხერეს და ჩასვა „მოდინახის“ ციხეში. იქ თუმცა წისქვილის ქვას არ აბრუნებინებდა ტყვეს, მაგრამ ნაკლებ შეურაცხყოფას კი მაინც არ აყენებდა; როგორც განთქმული მგალობელი, მიჰყავდა ხოლმე ლხინში და ამღერებდა და ხშირადაც თურმე დასცინებდა ხოლმე საჯაროდ: „როსტომ ერისთავო! ხომ გახსოვს, ჭალებში რომ ჩამომიხტი და ხოდაბუნები დამიხანიო? ახლა მე გიხდი სამაგიეროს და შენს გულსა ვფარცხავო“. და ასტყდებოდა ხოლმე სტუმრებში სიცილ-ხარხარი. დიდი შაბათია. აღდგომა ძალი. დღე და ღამე ჯერ კიდევ არ გაყრილა. საყდრის გალავანში შემოდის ერთი ახალგაზრდა და თან შემოჰყავს მოხუციც. – შვილო, – ეკითხება მოხუცი, – მოვედით? სადა ვართ? – საყდართან, – უპასუხებს ახალგაზრდა, – აი, ქვაცა, დაჯექ და შეისვენე. – კეთილი! აბგა თან გაქვს? ხომ არ დაგკარგვია? – რა დამიკარგავდა? – რა ვიცი, შვილო, შორი გზა გამოვიარეთ, მგზავრს ყველაფერი შეემთხვევა! – არა, ჩვენ, ღვთით, მშვიდობიანად ვიმგზავრეთ. – მადლობა უფალს! აბა, შვილო, გახსოვდეს: ხალხი რომ ლიტანიას შემოუვლის, მეც მომკიდე ხელი და ჩვენც შემოვუაროთ საყდარს. კელაპტარი აანთე და მომეცი ხელში. ბატის კვერცხი ხომ არ გაგტეხია? – არა, ბატონო! – მაშ მომეცი აქ, დიდ-კაცს დიდი კვერცხი უნდა მივუმკვლიო! – დაამატა ნაღვლიანის ღიმილით. – არ გაგიწყრეს ღმერთი, ჩემი ვინაობა არავისთან წაგცდეს. – რომ მკითხვენ და არას ვიტყვი, ვაი თუ გამირისხდნენ? – მუნჯობა მოიგონე... მაგრამ ან კი ვინ რასა გკითხავს, ვინ მოგვაქცევს ყურადღებას? ახლა კი ცოტა მივწვეთ და თვალი მოვატყუოთ! ღამე კიდევ დიდია. ირიჟრაჟა, განთიადია. გაისმა სამხიარულო ზარის ხმა და ფეხზე დააყენა სოფელი. მორთულ-მოკაზმულები ჯგუფ-ჯგუფად მოდიან ეკლესიაზე... ააბდღვიალეს კელაპტრები და ლიტანიას უვლიან... „ქრისტე აღსდგა!“ – ახარებს მღვდელი მრევლს. – „ჭეშმარიტად!“ – ერთხმად შეგრგვინავს მრევლიც და ეს ერთი სიტყვა, თვრამეტი საუკუნისაგან გაფოლადებული, ძვალ-რბილში უვლის ყველას. შეუდგნენ ღვთის მსახურებას. დიდი და პატარა, ქალი თუ კაცი, ყველა ერთად სულ სხვა გუნებაზეა... სხვა ფერი აძევთ და თვით წირვა-ლოცვაც თითქოს არაჩვეულებრივ ძალასა და სიტკბოს გამოსცემსო. მგალობლებიც სამხიარულოდ აკრიმანჭულებენ „ქრისტე აღსდგას“… მივიდა მგალობლებთან უცნობი მოხუცი და ხმის კანკალით წარმოსთქვა: „ვიცანი შენი ხმა, როსტომ ერისთავო! ქრისტე აღსდგა!“ – ვინ ხარ შენ? – უპასუხა შემკრთალმა ერისთავმა. – ვეღარ გამიხსენე? შენც წახდი, მეც წამახდინე... ქრისტე აღსდგა, გიხაროდეს! – ჯაფარა?! – დაიბობღინა ერისთავმა: – მეც წავხდი, შენც წაგახდინე... ქრისტე აღსდგა, გიხაროდეს! ჩაეკვრნენ ერთმანეთს გულ-მკერდში ორი ბრმა მოხუცი, გადააჭდეს ყელი ყელს და აქვითინდნენ... ხალხი სულგანაბული მისჩერებოდა მათ. უცბად მოსხლტა, მოშორდა ჯაფარა როსტომს და უთხრა: „არა, ბატონო ერისთავო, არ შეშვენის, არ ეკადრება დღეის დღეს ტირილი! ქრისტე აღსდგა და აღადგინა მკვდრეთით კაცთა ნათესავიო“. – მართალი ხარ, ჩემო ჯაფარა, ისე, როგორც ყოველთვის; შენ შენი იცი და მე კი მაშინ აღმადგინა მკვდრეთით, როცა უბედურება მომივლინა და თვალები დამთხარეს! მანამდი მე ყველაფერს ვუმზერდი და ვერასა ვხედავდი! ყურს ვუგდებდი და არა მესმოდა რა! მაშინ კი პირველად გავახილე გონების თვალი, ჩავიხედე ჩემს გულში და ყოველივე დავინახე: მედიდურობით გაბოროტებული, თურმე ჯოჯოხეთის მონა ვიყავი და ახლა კი ქრისტეს ვემსახურები! და ვუგალობთ მას შვებითა და სიხარულით! აბა, ერთი ჩვენებური, ძველებური, რაჭული „ქრისტე აღსდგა“ დავძახოთო, – უთხრა ერისთავმა. ამოისვეს ორივემ ხელები ამოთხრილ თვალებში ცრემლების ამოსაწმენდად, გაისწორეს ხმა ჩახველებით და შეხმატკბილდნენ... გაისმა „ქრისტე აღსდგა“, რომლის მსგავსიც მანამდი საწერეთლოს არა გაუგონია რა. მოხიბლულ მსმენელებს ჟრუანტელმა დაუარათ.

(1) 2. რას ნიშნავს „ცხოვრების მაღალ საფეხურზე მდგარი“ ?

(1) 3. რა მიზანი ამოძრავებდათ ერისთავის მტრებს, როცა „ცდილობდნენ შეესმინათ ჯაფარაზე“ ?

4. რა აზრს გამოხატავს სიტყვები: „შენს სახელშიაც კი წილი უძევს“ ?

(1) 5. რა მხატვრული საშუალებაა: „ბევრჯერ გააგონეს თავმომწონე და გამედიდურებულ ერისთავს“ ?

(1) 6. რის თქმა სურს ავტორს „ვეფხისტყაოსნის“ ციტატით: „გასტეხს ქვასაცა მაგარსა გრდემლი ტყვიისა ლბილისა“ ?

(1) 7. რის თქმა სურს ავტორს ფრაზით: „იმავე დროს თავისი მარჯვენაც გაიგდებინა“ ?

(1) 8. რა მხატვრული საშუალებაა: „გულის გასაღები ჯოჯოხეთში იჭედება“ ?

(1) 9. რას ნიშნავს სიტყვები: „თუმცა წისქვილის ქვას არ აბრუნებინებდა ტყვეს“ ?

(1) 10. რა მიზანს ისახავდა პაპუნა წერეთელი, როცა როსტომს ლხინში ამღერებდა ხოლმე?

(1) 11. რას ნიშნავს „თვალი მოვატყუოთ“ ?